W sieci neuronów

Dzi­siaj nie uwa­ża­my już, jak sta­ro­żyt­ni Gre­cy, że to dar bo­gi­ni Mne­mo­zy­ny. Pa­mięć jest pod­sta­wą na­szej oso­bo­wo­ści. Je­ste­śmy tym, kim je­ste­śmy dla­te­go, że pa­mię­ta­my. Jak to się dzie­je, że za­pa­mię­tu­je­my, prze­cho­wu­je­my i przy­po­mi­na­my so­bie in­for­ma­cje?

Być mo­że ma­cie w ro­dzi­nie ko­goś star­sze­go, kto ma kło­po­ty z pa­mię­cią. Co­dzien­ność ta­kiej oso­by i jej oto­cze­nia by­wa trud­na. Spraw­nie dzia­ła­ją­ca pa­mięć jest klu­czo­wa dla na­sze­go pra­wi­dło­we­go funk­cjo­no­wa­nia. Bez wspo­mnień ni­czym nie róż­ni­li­by­śmy się mię­dzy so­bą. Zda­rze­nia z prze­szło­ści kształ­tu­ją na­szą oso­bo­wość i wpły­wa­ją na po­dej­mo­wa­ne przez nas de­cy­zje. W ja­ki spo­sób dzia­ła pa­mięć i jak za­pi­sy­wa­ne są na­sze wspo­mnie­nia?

Nie­sa­mo­wi­ty mózg

Ludz­ki mózg to ge­nial­ny na­rząd! Do dziś nie od­kry­to wszyst­kich je­go ta­jem­nic. Sta­no­wi cen­trum do­wo­dze­nia or­ga­ni­zmu, ste­ru­je wszyst­ki­mi za­cho­dzą­cy­mi w nim pro­ce­sa­mi. Jest tak­że ma­ga­zy­nem na­szych my­śli, ma­rzeń, prze­czuć i emo­cji.

Tro­chę sta­ty­styk. Mózg do­ro­słe­go czło­wie­ka wa­ży śred­nio od 1,2 do 1,4 kg. Mózg męż­czy­zny jest nie­co cięż­szy od mó­zgu ko­bie­ty. Ale spo­koj­nie, dziew­czy­ny, ma to zwią­zek je­dy­nie z ma­są cia­ła, a nie z in­te­li­gen­cją. Mi­mo że ma­sa mó­zgu sta­no­wi śred­nio 2 proc. ma­sy cia­ła, wy­ko­rzy­stu­je on aż 20 proc. do­star­cza­ne­go do or­ga­ni­zmu tle­nu. Dzie­się­cio­krot­nie szyb­ciej zu­ży­wa ener­gię niż po­zo­sta­łe na­rzą­dy.

Nic dziw­ne­go – pra­cu­je bez prze­rwy, na­wet pod­czas snu. Czy wie­cie, że kie­dy za­czy­na bra­ko­wać sub­stan­cji od­żyw­czych, or­ga­nizm za­czy­na spa­lać wła­sną tkan­kę tłusz­czo­wą, po­tem mię­śnio­wą, a wszyst­kie in­ne or­ga­ny mu­szą przejść na przy­mu­so­wą „die­tę” na rzecz mó­zgu? To on jest naj­waż­niej­szy i ma ab­so­lut­ny prio­ry­tet.

Sty­mu­la­cja umy­słu

Mózg to cen­trum ste­ro­wa­nia. Spraw­dza tem­pe­ra­tu­rę na­sze­go cia­ła, je­go po­ło­że­nie i pra­cę na­rzą­dów we­wnętrz­nych. Jest od­po­wie­dzial­ny za wszel­kie pro­ce­sy po­znaw­cze. Funk­cje mó­zgu to nie tyl­ko pro­ste sy­tu­acje ty­pu: bo­dziec – re­ak­cja, ta­kie jak gę­sia skór­ka na wi­dok na­uczy­cie­la ma­te­ma­ty­ki. To rów­nież tak skom­pli­ko­wa­ne pro­ce­sy, jak ob­li­cza­nie funk­cji try­go­no­me­trycz­nych, two­rze­nie teo­rii o wszech­świe­cie czy pi­sa­nie po­wie­ści.

Jo­la Tę­cza-Ćwierz

Wię­cej w dru­ko­wa­nym wy­da­niu „Dro­gi”. Za­chę­ca­my do pre­nu­me­ra­ty. O „Dro­gę” py­taj­cie tak­że w swo­ich pa­ra­fiach.