Z ks. dr. Szymonem Stułkowskim, sekretarzem Komisji Duszpasterstwa Konferencji Episkopatu Polski, rozmawia Agnieszka Bialik.
„Wierzę w Syna Bożegoˮ to hasło nowego programu duszpasterskiego, który rozpocznie się 1 grudnia, w pierwszą niedzielę Adwentu. Jakie będą jego priorytety?
Po trzyletnim programie duszpasterskim, którego hasłem były słowa: „Kościół domem i szkołą komunii”, rozpoczynamy nowy cykl pracy pastoralnej wokół tematu chrztu świętego. Zakończony program przyniósł wiele ciekawych owoców. Trzy lata temu poruszyliśmy temat posługi akolity i lektora w parafiach. Dziś mamy już diecezje, które wprowadzają te posługi, proponując wcześniej wybranym mężczyznom odpowiednią formację. Dwa lata temu do ponad 10 000 parafii w Polsce dotarła informacja o karcie dużych rodzin. Dziś wiele miast i gmin ma taką kartę. Myśli się już o edycji karty na skalę ogólnopolską. Podejmowaliśmy temat świętowania niedzieli. Z inspiracji programu w Legnicy powstał Społeczny Ruch Świętowania Niedzieli, który dziś działa już w koalicji z innymi podmiotami i organizuje konferencje na ten temat w senacie i sejmie. Celem programu było ożywienie struktur komunijnych w diecezjach i parafiach. Zorganizowaliśmy I Krajowy Kongres Diecezjalnych oraz Parafialnych Rad Duszpasterskich. Przeprowadziliśmy badania tych gremiów. W przeciągu 4 lat liczba rad duszpasterskich w parafiach w Polsce wzrosła czterokrotnie. To tylko wybrane owoce minionego programu duszpasterskiego. Trzeba je teraz umacniać i pogłębiać.
Nowy program duszpasterski będziemy realizować w myśl hasła: „Przez Chrystusa, z Chrystusem, w Chrystusie. Przez wiarę i chrzest do świadectwa”. Nawiązuje on do 1050. rocznicy Chrztu Polski, która przypadnie w 2016 roku. W pierwszym roku wskazujemy na trzy priorytety: duszpasterstwo biblijne, które prowadzi do kształtowania duchowości biblijnej, na rozpoczęcie w parafiach rekolekcji ewangelizacyjnych z głoszeniem podstawowego przesłania Ewangelii, czyli kerygmatu oraz na katechezę dorosłych związaną z chrztem dzieci.
Większość katolików ma w domu Biblię. Niewielu jednak sięga po nią. Jak zachęcić wiernych do czytania i zgłębiania Biblii?
Praca z Biblią jest obecnie w Polsce coraz bardziej popularna. Wszędzie, gdzie zaproponuje się wiernym dobrze przygotowane spotkania biblijne, spotykają się one z dużym zainteresowaniem. Fantastyczną pracę wykonuje Dzieło Biblijne im. Jana Pawła II, które w wielu diecezjach prowadzi bardzo ożywiona działalność, wydając ciekawe publikacje (m.in. „Krąg Biblijny” i Przegląd Biblijny”) oraz prowadząc w Telewizji Trwam telewizyjny uniwersytet biblijny. Mogę podać przykład z mojej Archidiecezji Poznańskiej, gdzie co roku mamy ok. 200 dorosłych osób, które podejmują formację biblijną w ramach Dzieła Biblijnego. Ponad 100 osób należy już do stowarzyszenia Dzieło Biblijne. Synod biskupów na temat roli Słowa Bożego w duszpasterstwie wyraźnie wskazał na potrzebę „ubiblijnieniaˮ duszpasterstwa. Mamy coraz lepsze narzędzia, trzeba tylko po nie sięgnąć i brać się do pracy.
Co to są rekolekcje kerygmatyczne? W jakim sposób mogą one pogłębić naszą wiarę?
To rekolekcje ewangelizacyjne, w czasie których głosi się podstawowe przesłanie Ewangelii o miłości Bożej, o grzechu człowieka i zbawieniu przez ofiarę krzyżową Jezusa, o potrzebie osobistego wyboru Zbawiciela i gotowości wzrastania w mocy Ducha Świętego w wierze we wspólnocie Kościoła. Rekolekcje te prowadzą do wyboru Jezusa jako Pana naszego życia. Taka decyzja powinna być związana z pragnieniem dalszej formacji we wspólnocie, w małej grupie, np. biblijnej. Takie rekolekcje prowadzi zespół, w którym jest kapłan oraz osoby życia konsekrowanego czy wierni świeccy. Ważna rolę odgrywają świadectwa ukazujące żywe doświadczenie wiary człowieka.
Trwa dechrystianizacja Europy, ataki na Kościół, ludzi wiary. Jak temu przeciwdziałać?
Zawsze tak samo: radykalną wiernością Jezusowi i Jego Ewangelii! Niektóre z tych ataków prowokujemy sami, używając języka sportu, strzelamy sobie samobójcze bramki. Jeśli świat atakuje Kościół z powodu naszej niewierności Ewangelii, to jest to pewnego rodzaju „ewangelizacja od zewnątrz”, która powinna nam pomóc być wierniejszymi sługami Boga i ludzi. Jeśli atakują nas za wierność Ewangelii, to jest to cena krzyża, o której mówi Jezus swoim uczniom, chcącym iść za nim. Nie ma prawdziwego pójścia za Jezusem bez doświadczenia krzyża. Trzeba się zabrać do solidnej pracy duszpasterskiej na miarę wyzwań współczesności. Niektórym duszpasterzom wydaje się, że można dalej pracować tak, jak pracowaliśmy przed 20 laty. Świat się zmienia, ludzie się zmieniają, musimy do tego dostosować naszą ofertę duszpasterską. Musimy wreszcie otworzyć się na współpracę ze świeckimi i traktować ich prawdziwie podmiotowo. Błogosławiony Jan Paweł II uczył nas, że to człowiek jest drogą Kościoła.
Katecheza dorosłych przed chrztem dziecka. Dlaczego pojawiła się w tym programie duszpasterskim?
Ponieważ spotkanie z rodzicami proszącymi o chrzest dziecka jest ogromną szansą ewangelizacji. Coraz częściej spotykamy sytuacje – zwłaszcza w dużych miastach – że rodzice żyją bez Boga, ale chcą ochrzcić swoje dziecko. Taka katecheza jest niekiedy pierwszym głoszeniem Chrystusa tym osobom. A jak to wygląda w rzeczywistości? Dokładnie nie wiemy, bo nikt tego w Polsce jeszcze nie badał. Z moich osobistych obserwacji wynika, że bardzo często nie ma w parafiach solidnego przygotowania rodziców i chrzestnych do chrztu dziecka. Katecheza, którą proponuje program duszpasterski jest po to, by pomóc dorosłym ukształtować w sobie dojrzałą postawę wiary, która zapewni prawidłowy rozwój wiary dziecka. Akcent nie jest położony na wspieranie dziecka w rozwoju wiary, ale na rozwój wiary dorosłych. Dziś potrzebujemy wyjść ewangelizacyjnych na ulice i stadiony, ale jeszcze bardziej solidnej formacji dla tych, którzy ciągle jeszcze przychodzą do kancelarii parafialnych prosić o chrzest swoich dzieci. Trzeba brać pod uwagę, że to się może zmienić. Wówczas my będziemy szukać ludzi i pytać, czy nie zechcą ochrzcić swoich dzieci. Instrukcja, jaką opracowała Komisja Wychowania KEP proponuje trzy spotkania dla rodziców i chrzestnych przed chrztem dziecka. Wydawnictwo Święty Wojciech wydało właśnie materiały do prowadzenia takiej katechezy.
Na co szczególnie powinna zwrócić uwagę młodzież w programie „Wierzę w Syna Bożegoˮ?
Ogólnopolski program duszpasterski jest formą podstawy programowej służącej do opracowania materiałów szczegółowych dla konkretnych diecezji, zgromadzeń zakonnych, ruchów, wspólnot czy duszpasterstw. To nie jest program skierowany wprost do młodzieży, ale młodzież może się w nim odnaleźć – zarówno w pracy biblijnej, jak i w rekolekcjach ewangelizacyjnych. Program ożywienia i kształtowania duchowości chrzcielnej – jaki proponuje czteroletni plan duszpasterski – jest bardzo ciekawą propozycją także dla ludzi młodych. Wszystkie ruchy odnowy Kościoła idą drogą odnowy przymierza chrzcielnego.